“Doktor kata bayi saya kecil dan air ketuban kurang.” Intrauterine growth restriction (IUGR) ialah keadaan di mana janin tidak membesar dengan kadar yang sepatutnya. Dengan erti kata lain, pembesaran janin adalah terbantut.
Terdapat pelbagai punca pembesaran janin terbantut. Punca utamanya ialah masalah pada uri “placental insufficiency”. Placental insufficiency ialah keadaan di mana sama ada:
1. Uri/kandungan tidak tertanam elok di rahim ibu (problems with implantation or invasion of the spiral arterioles). Dalam kes sebegini, risiko untuk ibu mengalami komplikasi tekanan darah tinggi (pregnancy induced hypertension, pre eclampsia) adalah tinggi.
2. Uri tidak sihat atau tidak berfungsi dengan sempurna. Kebanyakkan `uri tidak sihat’ berlaku secara kebetulan (punca tidak diketahui). Ada yang disebabkan oleh keadaan di mana darah si ibu adalah `pekat’ seperti Antiphospholipid syndrome (APS). Ada juga yang disebabkan jangkitan kuman/virus seperti Toxoplasma, Cytomegalovirus, Rubella, Herpes Simplex.
Fungsi uri ialah sebagai penghubung di antara ibu dan janin. Uri penting untuk membawa bekalan zat makanan, oksigen dan air kepada janin. Uri juga penting untuk membawa karbon dioksida dan bahan kumbahan daripada janin ke ibu.
Apabila uri tidak berfungsi dengan elok (placental insufficiency), maka bekalan daripada ibu kepada janin terjejas. Janin akan kekurangan zat makanan, oksigen dan air. Bayangkan seorang bayi yang tak cukup makan, tak boleh bernafas dengan sempurna dan tak cukup minum. Sudah tentunya bayi ini akan menjadi kurus, tidak meninggi, kurang aktif dan kurang kencing. Itulah apa yang doktor akan lihat apabila melakukan pemeriksaan ultrasound – ukuran ukurlilit abdomen bayi kecil (kurus), ukuran tulang peha juga mungkin pendek (kurang tinggi) dan air ketuban kurang (kurang kencing). Jika keadaan janin terlalu tidak sihat, pergerakan bayi juga akan berkurangan kerana janin perlu menyimpan tenaga dan mengurangkan penggunaan oksigen.
Punca-punca lain intrauterine growth restriction (IUGR) ialah:
3. Masalah genetik/kromosom seperti Downs Syndrome, Edwards Syndrome, Pataus Syndrome, Turner’s Syndrome dan lain-lain. Janin tidak membesar dengan kadar yang betul kerna semua sel di dalam tubuhnya tidak berfungsi dengan normal.
4. Kecacatan pada janin, contoh jantung berlubang, usus tersumbat, masalah otak dan lain-lain.
5. Masalah kesihatan pada ibu yang menyebabkan ibu tidak membekalkan zat makanan/oksigen/air kepada uri. Contohnya, jika ibu sendiri kekurangan oksigen disebabkan oleh masalah jantung (cyanotic heart disease) atau masalah paru-paru (chronic obstructive pulmonary disease), sudah tentunya dia tidak dapat membekalkan oksigen yang secukupnya kepada janin. Jika ibu mengalami masalah kurang zat yang teruk (severe malnutrition), maka dia tidak akan membekalkan zat yang secukupnya kepada janin. Tetapi harus saya tekankan di sini, bahawa orang Malaysia jarang sekali kurang zat! Semua terlebih makan!! Kencing manis yang tidak terkawal (dari sebelum mengandung), penyakit kanser, merokok, penggunaan dadah berbahaya dll. juga boleh menyebabkan kekurangan bekalan kepada janin.
Jika doktor mendapati bahawa janin anda mengalami IUGR, dia akan mengesyorkan beberapa ujian/pemeriksaan untuk mengenalpasti punca IUGR, Antara ujian-ujian yang akan dilakukan ialah:
1. Ultrasound 2D untuk memantau pembesaran janin dan air ketuban.
2. Ultrasound Doppler untuk memantau aliran darah melalui tali pusat (umbilical artery Doppler), aliran darah ke otak janin (middle cerebral artery doppler) dan aliran darah di salur darah berhampiran hati janin (ductus venosus).
3. Ultrasound detailed scan untuk memastikan janin tiada kecacatan.
4. Amniocentesis & karyotyping untuk mengenalpasti jika ada masalah genetic.
5. Ujian darah TORCH IgM untuk mengesan jangkitan kuman.
Ujian-ujian ini akan membantu doktor membezakan antara janin yang boleh diselamatkan, dan janin yang tidak dapat dibantu. Oleh itu, adalah penting untuk melakukan ujian-ujian yang disyorkan oleh doktor. Seandainya janin anda didapati jenis yang boleh terselamat, doktor akan memantau keadaan janin melalui ultrasound sekurang-kurangnya setiap 2 minggu, sehingga bersalin. Doktor akan terus pantau janin melainkan didapati aliran darah di tali pusat/otak/hati mula terjejas. Jika keadaan ini berlaku, janin anda akan dilahirkan dalam masa terdekat kerana risiko janin meninggal dalam rahim adalah tinggi. Janin/bayi anda berkemungkinan tinggi memerlukan alat bantuan pernafasan setelah lahir, dan perlu dilahirkan di hospital yang mempunyai perkhidmatan NICU.
Saiz/berat janin tidak boleh ditingkatkan dengan memakan lebih banyak. Hanya berat ibu akan bertambah dengan cara ini! Air ketuban tidak boleh ditambah dengan meminum air yang banyak. Air berlebihan yang diminum tidak akan menjadi air ketuban. Air berlebihan hanya akan dikeluarkan daripada badan ibu sebagai air kencing.
Jika janin anda disahkan mengalami IUGR, anda mesti memantau pergerakan janin anda dengan lebih teliti, dan mesti hadir untuk setiap temujanji dengan doktor. Juga, persiapkan emosi dan mental anda untuk kemungkinan tinggi bayi anda perlu dilahirkan secara pembedahan.
Kredit: Dr Anna Liza Roslani
Pakar Obstetrik & Ginekologi
Sikit-sikit, lama-lama jadi bukit. Ayuh, belajar cara didik anak untuk menyimpan sejak mereka kecil. Daftar sekarang di https://toko.ideaktiv.com/product/ajar-anak-simpan-duit/
Untuk lebih banyak info terkini jom sertai Telegram Pa&Ma D Parents (https://t.me/pamadparents) atau channel Telegram Pa&Ma (https://t.me/majalahpama)
