Serangan bakteria ini boleh mengakibatkan kematian pada bayi baru lahir jika tidak dikesan awal. Fahami siapa berisiko & cara elakkannya.

Menurut Dr Muhammad Izzat Abdul Razak, Pegawai Perubatan Kesihatan Wanita & Kehamilan, Group B streptococcus (GBS) adalah kuman/bakteria yang terdapat pada vagina dan rektum ( tempat simpan tinja sebelum dikeluarkan ) dalam 2-4 dalam 10 wanita ( 20-40%).

Bakteria ini tidak dipindahkan melalui hubungan kelamin dan kebanyakkan wanita yang ada GBS ini tidak menujukkan apa-apa simptom.

Menjadi pembawa kepada GBS ini bukanlah sesuatu yang berbahaya, tetapi bakteria ini boleh memberikan kesan kepada bayi yang dilahirkan.

Kadang-kadang GBS ini boleh memberikan kesan yang serius kepada bayi yang dilahirkan dan amat jarang ketika kehamilan dan sekiranya proses proses bersalin belum bermula.

BAGAIMANA GBS DIKESAN?

GBS boleh dikenal pasti ketika hamil bila sampel dari vagina / sampel dari rektum atau ujian air kencing.

Kita TIDAK tawarkan kepada semua ibu hamil untuk menjalani ujian saringan untuk GBS pada ketika ini kerana :

• Kebanyakkan wanita yang ada GBS, melahirkan bayi yang sihat dan tidak ada jangkitan GBS.
• Saringan GBS pada lewat kehamilan, tidak boleh secara tepat meramalkan bayi mana yang akan terkena jangkitan GBS
• Tiada ujian sariangan yang benar-benar tepat. Jika ujian saringan menujukkan tiada GBS – tidak bermakna 100 % ada bukan pembawa GBS
• Kebanyakkan bayi terkena jangkitan GBS yang serius adalah bayi yang tak cukup bulan, sebelum sempat kehamilan disaring untuk GBS pada 35 hingga 37 minggu
• Pemberian antibiotik kepada semua pembawa GBS bermaksud sebilangan besar wanita akan menerima rawatan yang mereka tidak perlukan sebenarnya.

KESAN GBS KEPADA BAYI

Kebanyakan bayi yang dijangkiti GBS semasa lahir dan mereka selalunya tidak menimbulkan apa-apa masalah. Walau bagaimanapun, jika anda adalah pembawa GBS, ada risiko kecil bayi anda akan terkena jangkitan GBS , seterusnya menyebabkan bayi sakit tenat ataupun meninggal.

1 dalam 1750 kelahiran bayi di diagnos dengan jangkitan awal GBS (early-onset GBS infection).

Jangkitan GBS ini lazimnya menyebabkan bayi mengalami jangkitan kuman teruk ( sepsis ) , jangkitan pada peparu ( pneumonia ) dan jangkitan pada lapisan otak ( meningitis ).

Walaupun jangkitan GBS ini boleh meragut nyawa bayi, dengan rawatan segera dan optimum, banyak bayi akan sembuh sepenuhnya.

Perlu diingatkan, dalam bayi yang terkena jangkitan GBS ini, 1 dalam 19 ( 5.2 %) akan meninggal dan dalam yang terselamat tu, 1 dalam 14 ( 7.4%) akan ada permasalahan jangka panjang.

5 BAYI YANG BERISIKO MENDAPAT JANGKITAN GBS

Jangkitan GBS akan lebih senang berlaku sekiranya :

1. Bayi pramatang – lagi awal bayi dilahirkan lagi tinggi risikonya.
2. Sebelum ni pernah ada bayi yang pernah terkena jangkitan GBS.
3. Ibu ada demam atau menunjukkan tanda-tanda jangkitan kuman ketika hendak bersalin.
4. Ketika hamil, ada keputusan yang menyatakan bahawa ibu memang ada GBS dari air kencing atau sampel vagina.
5. Air ketuban sudah pecah melebihi 24 jam sebelum bayi dilahirkan.

BAGAIMANA MENGURANGKAN RISIKO JANGKITAN GBS KEPADA BAYI?

Jika sampel air kencing menunjukkan ada kuman GBS, anda perlu terus dimulakan rawatan antibiotik. Jangan berlengah ! Rawatan antibiotik juga perlu ketika dalam proses bersalin – diberikan melalui salur darah.

Kalau sampel dari vagina yang menunjukkan ada GBS – rawatan antibiotik ini perlu ketika dalam proses bersalin sahaja – diberikan melalui salur darah.

Jika ada bayi yand terkena jangkitan GBS untuk kehamilan yang lepas-lepas, kena berikan antibiotik ketika dalam proses bersalin – diberikan melalui salur darah

Jika air ketuban pecah sebelum 37 minggu, dan ibu ada GBS, kehamilan perlu di indius – bayi perlu dilahirkan tanpa berlengah untuk mengurangkan risiko jangkitan kuman GBS. Jangan lupa antibiotik juga turut diberikan melalui salur darah.

Walaupun seseorang wanita tu tiada GBS, jika ada tanda-tanda jangkitan kuman ketika nak bersalin, ibu akan diberikan antibiotik juga melalui salur darah yang merawat banyak bakteria termasuk kuman GBS.

Jika proses bersalin sudah bermula selepas 37 minggu ( kelahiran pramatang ) doktor akan menasihatkan ibu menerima antibiotik dalam salur darah walaupun tiada GBS.

Ibu yang ada GBS, kita tidak beri antibiotik SEBELUM proses bersalin bermula kerana tindakan ini TIDAK mengurangkan risiko bayi mendapat jangkitan GBS.

Tak perlu antibiotik selagi proses kelahiran belum bermula. Hanya terima rawatan antibiotik ketika hendak melahirkan – dapat mengurangkan risiko bayi mendapat jangkitan GBS dalam minggu pertama selepas dilahirkan 1 dalam 400 hingga 1 dalam 4000 kelahiran.

Kalau anda sudah ada tarikh untuk kelahiran secara caesarean dan ada GBS, anda TIDAK PERLU antibiotik untuk mengurangkan risiko jangkitan GBS pada bayi, melainkan air ketuban telah pecah.

Biarpun begitu, bila kita nak buat pembedahan caesarean, SEMUA ibu akan diberikan antibiotik sebelum pembedahan bermula untuk mengurangkan risiko untuk pelbagai jenis jangkitan yang berkaitan dengan pembedahan

Beritahu doctor mengenai ubat yang anda alergi. Kemungkinan besar ubat yang ada alergik tu adalah antibiotik yang perlu diberikan untuk GBS!

TANDA-TANDA BAYI DIJANGKITI GBS

Bayi yang dilahirkan oleh ibu yang ada GBS akan dipantau oleh doktor paediatrik, untuk mengenalpasti bayi akan ada jangkitan kuman GBS. Rawatan antibiotik akan dimulakan jika difikirkan perlu oleh doktor paediatrik .

Bayi yang terkena jangitan kuman GBS akan menunjukkan tanda-tanda seperti berikut;

1. Nafas berbunyi, susah untuk bernafas.
2. Selalu mengantuk dan tiada respon.
3. Otot-otonya lembik.
4. Tidak minum susu dengan baik, atau kurang susu.
5. Demam atau mempunyai suhu rendah.
6. Perubahan pada warna kulit (blotchy skin).
7. Nadi bayi menjadi laju atau terlampau perlahan.
8. Tekanan darah menjadi rendah – boleh dikenalpasti di hospital.
9. Paras gula darah bayi rendah – bolehdikenalpasti di hospital.

Jika ada tanda-tanda ini, hendaklah segera mendapatkan rawatan doktor. Jika lewat boleh menyebabkan kesan yang seriuss sehinggan boleh membawa maut.

JANGAN PANIK!

Ibu bapa jangan terlalu bimbang dan panik kalau doktor cakap anda ada GBS. Ikuti penerangan doktor terlebih dahulu. Ada rawatan yang boleh dilakukan untuk mengurangkan risiko jangkitan GBS pada bayi.

Sumber: Dr. Muhammad Izzat Abdul Razak

[ Artikel berkaitan: Ramai Wanita Tidak Sedar Ada Fibroid. Doktor Kata Salah Satu Puncanya Obesiti]

Memasuki fasa berpantang selepas melahirkan, bererti anda perlu patuh kepada beberapa ketetapan tertentu supaya diri segera kembali sembuh, sihat dan segar seperti sedia kala.

Salah satu ketetapan itu ialah memakai stokin. Tidak dinafikan ada segelintir ibu berpantang yang culas kerana rimas.

Perlu atau tidak memakai stokin sepanjang masa ketika berpantang? Mari kita baca fakta saintifik tentang faedah memakainya.
Berdasarkan fakta saintifik ini, ia ada alasan kukuh untuk menggesa anda memakai stokin. Banyak kebaikan yang bakal anda perolehi daripadanya.

Kekalkan kepanasan
Selepas melahirkan, fizikal dalaman dan luaran anda mudah terdedah kepada suhu sejuk. Dengan memakai stokin sepanjang masa, anda dapat membantu diri kekal dalam haba panas yang bersesuaian dengan persekitaran pada ketika itu.

Stokin yang dipakai mengelakkan kaki daripada menyentuh secara langsung ke lantai yang akhirnya boleh menyebabkan dalam tubuh menjadi sejuk.

Ada pendapat yang menyarankan sebagai ganti stokin, anda juga boleh memakai kasut lembut yang lazim dipakai di dalam rumah. Tujuannya ialah memastikan ada pelindung di antara tapak kaki dengan lantai yang bersifat ‘sejuk’.

Hindari angin
Memakai stokin ketika berpantang dapat mengelakkan urat kaki daripada bersimpul dan mengelakkan angin memasuki badan. Apabila angin memasuki badan ketika berpantang, ia boleh menjejaskan tahap kesihatan anda.

Elakkan trombosis
Masalah pembentukan darah beku di dalam saluran darah sehingga menghalang alirannya boleh berlaku sekiranya saluran darah cedera.

Dalam proses melahirkan anak, tubuh menggunakan platelet dan fibrin bagi membentuk darah beku untuk menghentikan kehilangan darah.

Dengan memakai stokin, sedikit sebanyak anda dapat mengelak diri daripada terkena trombosis.

Sehubungan itu, pesakit yang terlantar di hospital atau sedang koma untuk tempoh jangka panjang dipakaikan stokin bagi mengelakkan trombosis.

Oleh yang demikian janganlah anda memandang remah dengan peraturan memakai stokin semasa berpantang.
Semoga anda mendapat manfaat daripada yang dikongsikan ini dan tidak lagi mengeluh apabila perlu memakai stokin ketika berpantang.

Menteri Kesihatan Dr Dzulkefly menjelaskan vaksinasi Pneumokokal dijangka bakal tersenarai dalam Program Imunisasi Kebangsaan (NIP) di bawah kerajaan baharu.

Menurut laporan Free Malaysia Today, Timbalan Menteri Kesihatan, Datuk Seri Dr Hilmi Yahaya turut berkata pihaknya akan membawa cadangan itu kepada Bahagian Kesihatan Awam Kementerian Kesihatan. Jika kajian mendapati memang ada keperluan, KKM akan memasukkannya ke dalam NIP.

Hal ini juga adalah seiring dengan manifesto mereka iaitu kerajaan Pakatan Harapan berjanji untuk menyediakan vaksin pneumokokal bagi semua kanak-kanak di bawah umur dua tahun.

Malah, pakar kesihatan juga berpendapat vaksin Pneumokokal ini adalah PENTING. Terutamanya untuk kanak-kanak berumur dua tahun ke bawah untuk mencegah rangkaian jangkitan Pneumokokal dan pelbagai jenis jangkitan kritikal seperti:

1. Jangkitan atau radang paru-paru.
2. Meningitis (radang membran yang mengelilingi saraf tunjang atau otak).
3. Sepsis (jangkitan dalam darah).
4. Sinusitis (jangkitan pada sinus).
5. Otitis media (jangkitan telinga tengah).

Selain itu, ia juga mampu menjejaskan upaya seorang kanak-kanak normal dalam jangka masa yang panjang sehingga mengalami terencat mental, pekak, lebam dan paralisis.

Malahan, ia juga mampu membawa maut jika tidak dirawat dengan kadar yang segera.

Setakat bulan Mac 2018, lebih 136 negara sudah memasukkan vaksin Pneumokokal ke dalam senarai Program Imunisasi Kebangsaan (NIP), manakala Malaysia adalah satu daripada 54 negara belum menyenaraikan vaksin PnD dalam jadual NIP.

Ibu bapa boleh mendapatkan vaksin Pneumokokal secara berasingan di mana-mana klinik swasta.

Harga yang akan dikenakan adalah sekitar RM200-300 bergantung kepada bilangan dos mengikut usia.

Bukan setakat itu sahaja, untuk pengetahuan ibu bapa, selain vaksin Pneumokokal ini, antara vaksin tambahan yang boleh didapatkan adalah Rotavirus dan Influenza.

Boleh rujuk jadual Imunisasi Tambahan seperti di bawah:

Menurut laporan, Datuk Seri Dr Hilmi Yahaya juga menasihati ibu bapa untuk memastikan setiap anak mereka menerima imunisasi lengkap bagi mengelak dan melindungi kanak-kanak daripada jangkitan sebarang penyakit yang boleh dicegah melalui vaksin.

“Orang ramai tidak perlu bimbang untuk memastikan anak-anak mereka menerima imunisasi kerana dapat mencegah kejadian penyakit berjangkit dan mencegah wabak yang serius malah semua vaksin yang diberikan oleh Kementerian Kesihatan adalah halal,” katanya.

Permintaan Khas Bajet 

Dr Dzulkefly  berkata, beliau telah meletakkan vaksin Pneumokokal ini sebagai ‘permintaan khas’ dalam belanjawan seterusnya, dengan peruntukan RM180 juta bagi kohort (kumpulan) kira-kira 500,000 setahun.

Diharapkan bajet ini dapat diluluskan dan lebih ramai kanak-kanak mendapat perlindungan serta manfaat kesihatan yang terbaik.

Sumber: The Star, Free Malaysia Today